Ağaçların ve Ormanların önemi

Büyük ormanlar bir bakıma "dünyanın akciğerleri"dir; çünkü canlıların yaşaması için gerekli olan oksijenin büyük bölümünü ormanlar sağlar. Ayrıca kökleriyle toprağı tutarak toprak kaymasını, aşınmayı ve su baskınlarını önleyen de ağaçlardır. Ağaçlarda barınan ve besinini ağaçlardan sağlayan sayısız hayvan yaşamını ormanıara borçludur. Bir ağacın hemen hemen bütün bölümleri (odunu, kabuğu, özsuyu, kökleri, yaprakları, meyveleri ve tohumlan) insanlarca değerlendiri-
lir. Hem yakacak olarak kullanılan, hem de kereste, kontrplak, kağıt, plastik maddeler, mobilya ve ahşap eşya, demiryolu traversleri gibi sayısız ürünün hammaddesi olan odun ağaçlardan elde edilir (bak. ORMANCILIK). Zeytin, fındık, ceviz ve badem ağaçlan ile elma, portakal, şeftali, muz gibi meyve ağaçlan besin kaynağı olarak önem taşır. Tarçın, karanfil, küçükhindistancevizi gibi bazı baharatlar da gene ağaçlardan elde edilir.

Kahve ve kakao, ağaç tohumlannın öğütülüp suda kaynatılmasıyla hazırlanan birer içecektir. Ağaçlardan elde edilen öbür ürünler arasında arapzamkı, kehribar gibi çeşitli zamk ve reçineler; kauçuk; özellikle meşe ve akasya ağaçlannın kabuğundan elde edilen ve derilerin işlenmesinde kullanılan tanen; kafur ve okaliptüs gibi hoş kokulu uçucu yağlar; zeytinyağı ve tong yağı gibi bitkisel sıvı yağlar; boya, vernik ve cilalann inceltilmesin-de kullanılan terebentin yağı; özellikle mantar meşesinin kabuğundan elde edilen şişe mantarları; karnauba gibi bitkisel mumlar; akçaağaç ve palmiyeden elde edilen şekerler; kinin ve kaskara gibi ilaçlar; daha çok can yeleklerinin, şilte ve yastıklann doldurulmasında kullanılan kapok (Cava pamuğu) gibi bitkisel lifler sayılabilir. Bütün bunlardan başka güzel görünümleriyle çevremizi süsleyen, yapraklanyla gölge veren ağaçlar toprak kaybını önlemek ve rüzgarları kesmek için de dikilir. Doğadaki hayvanlara barınak ve yiyecek sunan ağaçlar yabanıl yaşam için çok önemlidir.

Bunca zenginliğin kaynağı olan koruluklar ve ormanlar aynca kent yaşamından bunalmış insanların sıkıntılarını atıp dinlenebilecekleri yerlerdir. Çağlar boyunca insanlar sanat ve edebiyat yapıtlarında ağaçların ve ormanıarın güzelliğini övmüştür.

Dünyanın birçok yerinde ağaçların kesilerek yok edilmesi ürkütücü boyutlara ulaşır. Bir yandan ağaçların tarla ya da yol açmak için kesilmesiyle, bir yandan orman yangınla-nyla dünyamız giderek çoraklaşmaktadır. Hıristiyan ülkelerde de her yıl Noel kutlamala-nnda süslemek üzere milyonlarca ağaç kesilir. Hangi nedenle olursa olsun kesilen ağaçlann yerine yenileri dikilmediği gibi, açılan bu alanlar çoğu kez tarla olarak kullanılır. Böylece üst üste birkaç yıl tarım yapıldıktan sonra toprak yoksullaşır ve kullanılmaz duruma gelir. Üstelik ağaçların yok olması ormanıarda yaşayan hayvanlara ve başka bitkilere de zarar verir. Ağaç ve ormanıann insan eliyle yok edilmesi bütün dünyayı ilgilendiren en önemli sorunlardan biridir. Ağacı kutsal sayan Eski Türkler doğan her çocuk için bir ağaç dikerlerdi.

İnsanoğlunun çok şey borçlu olduğu doğaya saygısını gösteren bu güzel gelenek bugün ne yazık ki unutulmuştur.